DeutscheVersion
Op deze pagina staat eenaantal zwerfstenen vande Rijn zoals die stroomafwaarts vanaf Koblenz in Duitsland langs deoeverste vinden zijn. Naast afbeeldingen van de stenen is enige extrainformatie overde verschillende soorten stenen vermeld. De afgebeelde stenenvariëren ingrootte van drie tot acht centimeter. Vanaf het brongebied inde Zwitserse Alpenlegt de Rijn een afstand van meer dan 1300 kilometer af naar demonding in deNoordzee in Nederland. Tijdens deze tocht worden ook zwerfstenenvervoerd dieafkomstig zijn van zijrivieren zoals de Aare, Nahe, Neckar, Main,Moezel, Lahn, Siegen Ruhr. Bruine vuursteen(hoornsteen) is waarschijnlijk afkomstig uitafzettingen van de Trias- of Juraperiode. De bruine kleur wordtveroorzaakt door de aanwezigheid van ijzer in het gesteente. Voor de leisteenkunnen we het Rijnleisteengebergte als herkomstgebied aanwijzen. Quaouderdom horen deze leistenen in het Devoon thuis. Kwartsis meestal afkomstig uit kwartsaders in gesteente uit meerderegeologische perioden en van diverse locaties. Eenherkomstgebied valt dan ook niet te geven. Jaspiswordt ook wel rode ijzerkiezel genoemd. Het is een variëteitvankwarts. De kleur varieert van bloedrood tot roodbruin en zelfstotbruin. Het rechter exemplaar (afbeelding hierboven) heeft vrijwelal deze kleuren in één steen vertegenwoordigd. Derodetot bruine kleur wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van ijzer.Jaspis is afkomstig uit het stroomgebied van de Lahn.Ouderdom:Carboon. Net zoalsjaspis kent bontzandsteenallerlei variaties qua voorkomen. De kleur kan variëren vanroodtot wijnrood tot roze. Vaak ziet het gesteente er hom*ogeen vansamenstelling uit. We vinden echter ook vaak exemplaren waarbijafgeronde steentjes in een rode matrix (cement) voorkomen:bontzandsteenconglomeraten. Daarnaast vinden we nog bontzandstenen metholruimten. Oorspronkelijk waren deze holruimten met kleiplakjesgevuld. Tijdens het riviertransport is deze klei echter uit hetgesteente verdwenen. Deze bontzandstenen kunnen uit meerdere gebiedenafkomstig zijn. Daarbij valt niet alleen te denken aan destroomgebieden van de Moezel, Main en Lahn maar ook aan het ZwarteWoud. Ouderdom:Trias. Basaltis van vulkanische oorsprong. Nog maar weinig afgeronde stukken basaltzijn afkomstig uit zowel de Eifel als uit het Zevengebergte(Siebengebirge). Ouderdom: Tertiair. Opvallendzijn vulkanische zwerfstenen die uit een uniforme grondmassabestaan waarin als hagelslag rondgestrooide mineralen voorkomen.Ook stenen met deze zogenaamde porfierische structuur zijn vanvulkanische oorsprong. Ze zijn er in allerlei soorten,bijvoorbeeldandesiet en daciet.Qua ouderdomstammen deze vulkanische gesteenten uit meerdere geologische perioden:Devoon, Perm, Tertiair en Kwartair. Ze zijn afkomstig uit meerderegebieden in Duitsland.Amandelsteen (melafier)lijkt veelop deze groep van vulkanischegesteenten met ingesloten mineralen en is ook vanvulkanische oorsprong. Bij amandelstenen zijn blaasholten in hetgesteente pas later opgevuld met mineralen. Amandelsteen is afkomstiguit de stroomgebieden van de Saar en de Nahe. Ouderdom:Perm. Vulkanischegesteenten komen nog in andere vormen voor. Linksboven zijn drieafgeronde vulkanische slakkente zien. Ze zijn zeer poreus door de vele holtes die erinvoorkomen. Deze holtes danken hun ontstaan aan de gassen die zich bijhet opstijgen van het magma uit de vulkaan door drukontlasting kondenvormen. De witgrijze steen ernaast is tufsteen.Geheel rechts is een vulkanische bomte zien; een lavabrok groter dan 64 mm dat ooit uit een vulkaan isweggeslingerd om elders als een bom in te slaan. De meeste van dezegesteenten zijn afkomstig uit de Eifel. Ouderdom:Tertiair. Crinoïdenzandsteenis duidelijk te herkennen aan zijn 'wieltjes met spaken' die in feiteafdrukken zijn van stengeldelen van zeelelies (crinoïden).Dezezandsteen is afkomstig uit het Rijnleisteengebergte dat zich aan beidezijden van de Rijn uitstrekt. Onder andere de Eifel maakt deel uit vanhet Rijnleisteengebergte. Ouderdom: Devoon. Lydietheefteenzwarte kleur die hetgesteente dankt aan de erin aanwezige koolstof. Vaak zijn zwerfstenenvan lydiet tabletachtig en rechthoekig. Ze stammen uit het stroomgebiedvan de Main. Ouderdom:Siluur en Devoon. Lydiet kan ookafkomstig zijnuit het stroomgebied van de Lahn en stamt dan qua ouderdom uit hetCarboon. Voorsommige mensen is kiezellei en lydiet hetzelfde.Weer anderen noemen de zwarte exemplaren lydiet en de lichter gekleurdekiezellei. Industriële slakkenhebben niets met natuurlijke gesteenten te maken. Ze zijn het afval vanallerlei menselijke productieprocessen. Dat neemt niet weg dat zetussen het riviergrind terecht komen. Wees er voorzichtig mee want zekunnen allerlei voor de mens minder gezonde stoffen bevatten. Ook glasis een in het riviergrind voorkomend product van menselijkeactiviteiten. Het is meestal afgerond en mat van kleur. Hiermee laathet goed zien wat riviertransport met meegevoerde materialen kan doen. Taunuskwartsietis een grijs gesteente waarin wijnrode vlekken voorkomen. Het gesteenteis afkomstig uit het Taunusgebergte. Een kwartsbrecciebestaat uit hoekige stukjes kwarts in een bruine of zwarte matrix.Kwartsbreccies bestaan in het algemeen uit verkitte rivier- enkustgrinden. Ze zijn tijdens meerdere geologische perioden en opverschillende locaties ontstaan. Een herkomstgebied is dan ook moeilijkte bepalen. Tekst enfoto's: Jan Weertz
vuursteen(ook wel als hoornsteen omschreven) leisteen kwarts
jaspis
bontzandsteen bontzandsteenconglomeraat bontzandsteenmet holruimten
basalt vulkanischgesteente met ingesloten mineralen amandelsteen(melafier)
vulkanische slakken, tufsteen en vulkanischebommen
crinoïdenzandsteen lydiet
kiezellei industriëleslakken glas
Taunuskwartsiet kwartsbreccie
Posterzwerfstenen van de Rijn
Druk je eigen poster af. Klik op de afbeelding om de poster te openen
Commercieelgebruik niet toegestaan.
